12 ÖFKELİ ADAM
TBMM tutanaklarının yayınlanması üzerine ‘tam da bilmediğimi’ düşündüğüm Denizlerin serüvenini bir film projesi olarak çalışmaya başladım.. Bulabildiğim kaynaklardan yola çıkıp ‘hiç bilmeyen’ birine anlatabilme tasasıyla giriştiğim bu çaba “bizim deniz” adıyla, 6 saatlik bir senaryo olarak sonuçlandı… Asıl ve sevdiğim uğraşım/işim olarak ‘tiyatro oyunu’ hali ve bağlı olarak film hali ise kendiliğinden oldu ve bir film klasiği olan ’12 Kızgın Adam’dan ismini aldı.. ’Belgesel’ olarak da nitelenebilecek olan bu çalışmada, ‘Deniz Gezmiş, Yusuf Arslan ve Hüseyin İnan’la birlikte anılan düşünce/hareket zamanın iktidarı ya da iktidarın unsurları tarafından nasıl algılanmış ne derece savunulmuş ya da mahkum edilmiştir…’ Vekillerin kendi ağızlarından anlatılmaya çalışıldı.. Tartışılan düşüncenin parti ya da milletvekili isimleri altında başka yerlere kaymasına izin vermemek için hemen hiç ‘kullanılmadı’…
İdam görüşmeleri 10 mart 1972’de başlamış… Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan’ın idamına karar veren askeri mahkeme, ‘müessese olarak bunlar üzerinde hüküm vermeyi kamu vicdanına, tarihe ve TBMM’nin takdir ve yetkisine bırakmayı uygun görerek‘ konuyu TBMM’ne havale etmiştir. İdamlar Meclis tarafından onanmış, Cumhurbaşkanının da imzasıyla 5 Mayıs 1972 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve idamlar 6 Mayıs sabahı gerçekleştirilmiştir.
..daha okul yıllarında, ülkesi ve halkı için dertlenen GENÇLER için..
Araştıran-Yazan: Yöneten: Karahüseyinoğlu Murat
Oynayanlar: Tekin Temel, Bertan Dirikolu, Engin Alpates, Hamit Demir
Müzik: Mahur Beste (Söz: Attila İlhan/Beste: Ahmet Kaya)
Çizer: Tolgay Palaska / Ses: Yaşar Karakulak / Afiş/Sahne Tasarım: Mk
oyun süresi: 70 dakika – tek perde.
Teşekkürler: Özge Öztürk, Armağan İnal, Tolgay Palaska, Ekrem Öncül , Tiyatro Evi, Feyk Sahne, Ferda/Yalçın Günaydın, Yahya Kemal Tokdil Ve Moda Sahnesi
******
12 ÖFKELİ ADAM ........ Basında
Öteki Tiyatro’nun “12 Öfkeli Adam” Oyunu Üzerine Söyleşi okumak için tıklayın.
Yavuz Pak / 13 Mart 2024
******************************************************************************************************
12 öfkeli adam bugün prömiyer yaptı. Doğru zamanda hatırlatılması gereken tarihi bir gerçekliği açık seçik hatırlattı: sağ intikam için astı Deniz’i, hüseyin’i, yusuf’u… tüm ekibi en içten duygularımla kutluyorum. Çok insana ulaşmasını dilerim oyunun.
Moda Sahnesi-Kemal Aydoğan / 17 Ocak 2024
******************************************************************************************************
KAÇIRMAYIN!
Toplumsal geçmişimizdeki karanlığı deşmeden ve kirleri temizlemeden çocuklarımıza aydınlık fikirler ve gelecek nasıl bırakabiliriz?
Öteki tiyatro 19 ocak 2024’ta Moda Sahnesi’nde!
Kült film 12 Öfkeli Adam bizden çalınan ÜÇ FİDANımıza uyarlanırsa ADALETİ SORGULAMA nasıl yapılır? On numara oyunculuk ve yönetim ile insanlık onurumuzu ve siyasi tarihimizi masaya yatırıp neşterleyen acımasız metin ile yapılmış! Gerçek vatanseverleri şimdiki karanlık hayatımızdan geri bakışla bize unutturmayan bu başyapıt tiyatro tarihimizin yeni yolunda da tam bağımsız bilinçli çizgiye imzasını atıyor. İmza, 1980 darbesindeki çocuğa ait: Şimdinin değerli tiyatro sanatçısı Murat Karahüseyinoğlu açık unutulmuş ve kapatılamaz yaramıza tuz basıyor!
KAÇIRMAYIN!
Seyirci kalmak istemiyorsanız gençlerimizi sistemin yok edişine, gidin karışın tartışmaya, onu da yönetmen engellemiş, ustalıklı biçimde. Tiyatrı dışına çıkıp soğuğu yüzümüze yiyince anladım. 12’den vurmuş sistemin bizi aldatma yöntemlerini. “-Mış Gibi Vatanseveriz Hepimiz!”
Prof. Yusuf Eradam / 17 ocak 2024
******************************************************************************************************
12 ÖFKELİ ADAM- ÖTEKİ TİYATRO
Şimdi her şey unutturulmak üzerine işliyor. Geçmişimizin belleklerden silinmesine çalışılıyor. Gerçek suçlulara iade-i itibar yapılırken, toplumun gözünde parlatılmaya çalışılırken ülkelerinin aydınlığı için yaşamlarını feda eden gencecik insanlar için tek söz edilmiyor. Murat Karahüseyinoğlu'nun kaleminden geçmişe, adalet sistemine sorgu, güçlü bir eleştiri.
1972 Türkiye'si. TBMM. TCK 146-1. maddesine göre Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan'ın ölüm cezasına çarptırılmasına karar verilmiştir.
Bir tarafta idamların kaldırılması konusunda kanun teklifi verenler, diğer tarafta bu talebe karşı çıkan ve 10 mart 1972'de Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan’ın idamına karar veren askeri mahkemenin son kararı meclis yetkisine bırakması üzerine idamların gerçekleşmesi için ellerini kaldıran milletvekilleri.
Sosyal adaletsizlikten, zenginin daha zengin olmasından ıstırap duyan, yabancı sermaye sömürüsüne son verilmesini, eğitim, sağlık reformu yapılmasını isteyen, daha mutlu, daha iyi yaşayabilecekleri bir dünya istedikleri için idamlarına karar verilen gencecik çocuklar.
Tam bağımsız bir Türkiye için mücadele veren gençler için" rejim değişikliği istiyorlar, insanları topluca öldürmek istiyorlar" diyen idam yanlısı vekiller.
Siyasi suçların adi suçlardan ayrılmasını savunanlar. Hiçbir suça idam cezası verilmesin diyenler, suçların hafifletilmesini isteyenler ve komisyon kararına karşı çıkıp muhalif olanlar. "Kimseyi işlemediği fiilden ceza veremezsiniz, bu totaliter rejimlerde olur" diye adaleti savunanlar.
İdam yanlısı vekiller sıkıyönetim mahkemelerinin ülkenin bölünmez bütünlüğü için doğru karar verdiğini savunsa da, muhalif vekiller sıkıyönetim askeri mahkemelerinin iktidara bağlı olduğunu, onların düşüncelerini temsil ettiğini, suç sayılan eylemleri gerçekleştikten sonra oluşturulduklarını ve hukuk eğitimi almadıklarını kararların hukuka aykırı olduğunu savunurlar.
Sonuç: Ellerini vicdanlarının üzerine koyup düşünmeleri istenen vekillerin elleri idamdan yana kalkar. Olayların perde arkasındaki suçluları ortaya çıkarmak yerine üç genç idam edilir.
Araştıran-Yazan: Yöneten: Murat Karahüseyinoğlu
Oynayanlar: Tekin Temel, Bertan Dirikolu, Engin Alpateş, Hamit Demir
Müzik: Mahur Beste (Söz: Attila İlhan/Beste: Ahmet Kaya)
Çizer: Tolgay Palaska
Ses: Yaşar Karakulak
Afiş/Sahne Tasarım: Mk
Neriman Uysal / 17 ocak 2024
******************************************************************************************************
12 ÖFKELİ ADAM
Reginald Rose'un yazdığı "12 Öfkeli Adam" dan değil, Murat Karahüseyinoğlu'nun yazıp, yönettiği, "12 Öfkeli Adam" dan bahsedeceğim size...
Reginald Rose'un yazdığı "12 Öfkeli Adam" dan değil, Murat Karahüseyinoğlu'nun yazıp, yönettiği, "12 Öfkeli Adam" dan bahsedeceğim size.
Tekin Temel, Bertan Dirikoğlu, Hamit Demir, Engin Alpateş'in başlıca rolleri paylaştığı "12 Öfkeli Adam" ın ses ve efekt tasarımını Yaşar Karakulak, yapımcılığını Öteki Tiyatro üstlenmiş.
Yazar meclis tutanaklarından yola çıkarak hazırlamış teksti. Belgesel tadında bir trajedi, diyebilirim....hele finalde çalan Mahur Beste şarkısı.
Bilindiği gibi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan’ın idamına karar veren askeri mahkeme, ‘müessese olarak bunlar üzerinde hüküm vermeyi kamu vicdanına, tarihe ve TBMM’nin takdir ve yetkisine bırakmayı uygun görerek‘ konuyu TBMM’ne havale etmişti. İdamlar Meclis tarafından onanmış, Cumhurbaşkanı'nın da imzasıyla 5 Mayıs 1972 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve idamlar 6 Mayıs sabahı gerçekleştirilmişti.
İnsan hayatı söz konusuyken karar almak kolay mıdır?
Dört oyuncu son derece inandırıcı yorumlara imza atmışlar. Özellikle Tekin Temel'in yaşar kıldığı karakterdeki başarısı övgüye değer. Tartışmaların ve gerilimin yükseldiği sahnelerde izleyici kendini o toplantı salonunda hissediyor ister istemez. Konuşulanlara, anlatılanlara, ortaya sunulan delillere tanıklık ediyor. Ve farkında olmadan kendi kararıyla baş başa kalıyor.
Ayrıca belirtmeliyim ki, Murat Karahüseyinoğlu'nun kusursuz sahne dili ve reji anlayışı esere çok şey katmış.
Pınar Çekirge / 19 Ocak 2024
******************************************************************************************************
Öteki Tiyatro ve Murat Karahüseyinoğlu'nun Meclis Tutanaklarından kurgulayıp yönettiği ve dört güzel oyuncunun oynadığı, Deniz, Hüseyin, Yusuf'u idam kararının o dönemin siyasi kimlikleri aracılığıyla bir kez daha objektif olarak anımsatıldığı iyi oynanan ve iyi kurgulanmış bir oyun izledim. 12 Öfkeli Adam. Her defasında Amerika'yı yeniden keşfetmenin, dahası bugünün siyasilerinin seviye düşüklüğünü gösteren ve elbette içinde yaşadığımız trajik durumu bize bir kez daha, anımsatan iyi bir çalışma olmuş. Karışık duygular içinde, gözleri dolu izledim oyunu. 80 öncesi Tandoğan, Beşevler, Sıhhiye, Cebeci, DTCF ve Tiyatro, ODTÜ günlerimiz, grupla gidiş gelişlerimiz, verilen kavgalar, çekilen acılar, ölenler, yargılananlar, işkence görenler, kaybolanlar, kederli aileler, ağır bir hüzün ve darbeyle sessizliğe gömülmüş bir halk. Ve elbette tek bir kişi öldürmeden bedel ödeyerek darağacına gönderilen üç genç: Deniz, Hüseyin, Yusuf. Ne hukuk, ne anayasa, ne etik, ne vicdan... Çapsız siyasilerin öfke ve kin histerisine kurban edilen üç fidan. İzlemelisiniz. Meclis tutanaklarını dinlemelisiniz. Sonra da toplum olarak anayasanın, istendiği zaman delindiği yılları ve tekrar tekrar anımsayarak vicdanınızı sorgulamalısınız bu oyun aracılığıyla. Başta okuldaşım Murat Karahüseyinoğlu olmak üzere, son derece içten ve gönülden oyunculuklarıyla oyuncuları ve tüm teknik ekibi kutluyorum. Sağ olun. İyi ki varsınız..
Prof.Dr.Nurhan Tekerek/ 29 ocak 2024
